Begroeide daken hebben veel positieve effecten. Ze bufferen regenwater, zorgen voor meer biodiversiteit in de stad, binden fijnstof en zien er aantrekkelijk uit. Begroeide daken zijn als het ware een verlengde van je tuin, maar dan op hoogte.

Er zijn verschillende typen begroeide daken: sedumdaken, sedum/kruidendaken, beloopbare beplante daktuinen en beplante hellende daken. Sedum en kruidendaken hebben nauwelijks onderhoud nodig en zijn dunner, lichter en minder kostbaar. Beloopbare daktuinen en hellende daken hebben meer onderhoud nodig zoals bemesting en bewatering, en zijn zwaarder. Daktuinen kunnen verschillend van opbouw zijn en kunnen beplant worden met bijna alles wat ook in een tuin te vinden is.
Begroeide daken bieden ruimte aan planten en zorgen daarmee voor nectar en beschutting. Als je kiest voor een natuurdak met verschillen in dikte van de substraatlaag kun je meer variatie aanbrengen voor flora en fauna. Je creëert hiermee een mooie nieuwe leefruimte voor vogels, vlinders, bijen en insecten. Door de variatie in beplanting krijg je ook variatie en bloeitijd en bloeikleur.
Om begroeide daken beloopbaar te maken of terrassen te realiseren dient er altijd een dakhuidbeschermende laag aangebracht te worden zoals vlonders of tegels.

Er zijn standaardpakketten van verschillende producenten beschikbaar om begroeide daken te maken met garantie. De opbouw hangt af van de doelstelling: betaalbaar, regenwaterbuffering, natuurontwikkeling en/of daktuin. Begroeide daken zijn in principe opgebouwd uit een substraatlaag met de beplanting, eronder een drainagelaag, een wortelwerende laag en een waterdichte laag. Bij een goede uitvoering van een begroeid dak wordt de levensduur van de dakbedekking verlengd.

Een begroeid dak gaat niet samen met regenwateropslag voor regenwatergebruik omdat het begroeide dak het regenwater grotendeels zelf opneemt en niet afvoert.

Sedum/kruidendak

Sedumbeplanting is uitermate geschikt omdat deze planten in hun vettige dikke bladeren veel water kunnen opslaan en zo lange droogteperiodes kunnen doorstaan. Sedumdaken hebben dan ook geen bewateringssysteem nodig. Sedumdaken moeten jaarlijks gecontroleerd worden op zaailingen van grotere planten zoals bomen; deze moeten verwijderd worden omdat ze de waterdichte folie zouden kunnen aantasten.
Gewicht: vanaf 80-130 kg/m². Diepte: 7 cm. Helling dak: 0-5 graden (0-9%). Soort beplanting: sedum/kruiden/grassen. Waterretentie: 50-60%. Wateropslag: ca. 25 l/m².

Natuurdak

Het natuurdak onderscheidt zich van andere begroeide daken door een iets hogere en zwaardere opbouw en door hoogteverschillen in de substraatlaag waardoor de vegetatie meer divers kan zijn. De gevariëerde beplanting trekt weer verschillende soorten dieren aan. Er moet onderzocht worden of het dak wel geschikt is voor deze hogere belasting.
Gewicht: vanaf 100-300 kg/m². Diepte: 10/25 cm. Helling dak: 0-5 graden (0-9%). Soort beplanting: sedum/kruiden/grassen, mogelijk grotere planten. Waterretentie: 60-90%. Wateropslag: ca. 30-80 l/m².

Daktuin

Een daktuin is een begroeid dak met een tuinkarakter die je persoonlijke leefruimte vergroot. Dit type dak vraagt een zwaardere, hogere opbouw en bewatering. Het is dan ook vrij kostbaar. Natuurlijk moet er bekeken worden of de gebouwconstructie de zwaardere last aankan.
Gewicht: vanaf 320-570 kg/m². Diepte: 126-145 cm. Helling dak: 0-5 graden (0-9%). Soort beplanting: struiken/grotere struiken/gras. Waterretentie: 70-95%. Wateropslag: ca. 110-160 l/m².

Hellend dak

Ook op hellende daken kan een begroeid dak worden aangelegd. Dit stelt wel hoge eisen aan de uitvoering. Bij hellende begroeide daken met een helling groter dan 35 graden is een afschuifbeveiligingssysteem noodzakelijk. De bevestigingen van de afschuifbeveiliging doorboren de dakhuid en dit brengt extra risico’s voor lekkage met zich mee. Bij steile begroeide daken is bewatering nodig als de planten in droge periodes groen moeten blijven.
Gewicht: vanaf 169-190 kg/m². Diepte: 13 cm. Helling dak: 5-35 graden (9-70%). Soort beplanting: sedum/kruiden/grassen. Waterretentie: 50-70%. Wateropslag: ca. 40-50 l/m².
Naast de bovenstaande typen bestaan er ook begroeide retentiedaken voor extra waterberging. Deze worden vooral toegepast op kantoren en bedrijven. Deze lonen niet voor kleine dakoppervlakken.

Bij het aanleggen van een begroeid dak, zowel in bestaande als nieuwbouw situaties, dient per geval onderzocht te worden of extra constructieve maatregelen nodig zijn. In Nederland zijn platte daken over het algemeen berekend op een belasting van 1 kN/m² voor de grindlaag. Dit is alleen toereikend voor een lichtgewicht begroeid dak.

Opbouw

De opbouw van een begroeid dak bestaat van boven naar beneden uit:

• vegetatielaag
• substraatlaag
• filterlaag
• drainagelaag
• beschermlaag

Het type vegetatie is mede afhankelijk van de bezonning en de dimensionering van de substraatlaag. Een gras- of kruidendak heeft een dikkere substraatlaag nodig dan een sedumvegetatie. De substraatlaag bestaat uit mineraal en organisch materiaal, zoals bijvoorbeeld lava of cocos. Deze laag dient als groeimedium voor de vegetatielaag en werkt hydrologisch gezien als een spons. De substraatlaag kan water middels absorptie kortdurend bergen, totdat hij is verzadigd en de maximale watercapaciteit heeft bereikt.
Onder de substraatlaag bevindt zich een filterlaag, vervolgens een drainagelaag.
De drainagelaag dient ervoor om, via de filterlaag, het overtollige regenwater uit de substraatlaag op te vangen en af te voeren richting het hemelwaterafvoersysteem zodat de substraatlaag en de vegetatielaag niet te nat blijven.
Vervolgens komt er een beschermlaag en daaronder de bouwkundige constructie die achtereenvolgens bestaat uit: het wortelwerende dakbedekkingssysteem, thermische isolatie, dampremmende laag en onderconstructie.

Zonnecollectoren

Door de lagere luchttemperatuur op begroeide daken is de werking van zonnecollectoren op zomerse dagen beter: de geleiding van elektriciteit is hoger bij lagere temperaturen. De combinatie van zonnecollectoren met een begroeid dak heeft een gunstig effect op de biodiversiteit op het dak vanwege de afwisseling van zon en schaduw: er kunnen verschillende microklimaten ontstaan.

Hitte

Begroeide daken helpen mee de stedelijke opwarming te verlagen en zo het microklimaat te verbeteren. Een begroeid dak wordt maar rond de 27 graden warm en een onbegroeid dak meer dan 80 graden op een hete zomerse dag. Een stad met substantiëel meer begroeide daken blijft dus iets koeler dan een stad met conventionele daken.

Droogte

Een begroeid dak met sedumvegetatie heeft minder last van langdurige droogte dan een begroeid dak met andere vegetatietypen zoals grassen en kruiden. Sedumvegetatie is alleen geschikt voor een zonnig begroeid dak en niet voor een begroeid dak in de schaduw; kies bij een begroeid dak in de schaduw voor sedum met kruiden al dan niet verrijkt met grassen. Sedumvegetatie slaat veel water op in de dikke bladeren waardoor er geen bewateringssysteem nodig is. Na een lange droge periode herstelt de sedumvegetatie zich over het algemeen vanzelf. Begroeide daken met een sedum-kruidenvegetatie kunnen zich ontwikkelen tot een ecologisch stabiel dakbegroeiingssysteem dat zichzelf in stand houden met een minimum aan onderhoud.
Een begroeid dak met overwegend grassen en kruiden en hoger opgaande vegetatietypen droogt sneller uit; bij langere periodes van droogte kan dit tot vergelen van de vegetatie leiden. Na voldoende regen herstelt de vegetatie zich over het algemeen weer.

Biodiversiteit

Begroeide daken zijn een belangrijke ‘stepping stone’ voor allerlei planten en dieren in het toenemend versteende stadslandschap. Een gevariëerde vegetatielaag met sedum, kruiden, grassen en hoogteverschillen met, indien mogelijk, heesters en bomen optimaliseert de stedelijke biodiversiteit.

Onderhoud

Begroeide daken met een vegetatie bestaande uit sedum, sedum en kruiden of sedum, kruiden en grassen
moeten ongeveer twee keer per jaar nagelopen worden. De onderhoudswerkzaamheden bestaan hoofdzakelijk uit:

• Verwijderen van ongewenste vegetatie in zowel de vegetatiezones (zaailingen) als de vegetatievrije zones (woekering en zaailingen) van het begroeide dak.
• Inspecteren en, indien nodig, reinigen van de controleschachten rondom de hemelwaterafvoeren.
• Toedienen van een langwerkende meststof, indien de dakhovenier dit noodzakelijk acht.

De wortelwerendheid van de dakbedekking zal voorkomen dat de dakbedekking door wortelgroei beschadigt. Vegetatie met een zeer agressieve wortelgroei dient te allen tijde van de begroeide daken weggehouden te worden.

Meer weten? Download hieronder het infoblad: ‘Vergroen je dak’